نقد و بررسی جلوه‌های رمانتیسم جامعه‌گرا در شعر شاعران معاصر مصر و ایران (مطالعة مورد‌پژوهانه: حلمی سالم و عارف قزوینی)

رمانتیسم، جنبشی ادبی است که در اواخر قرن هجدهم از انگلستان آغاز شد. این مکتب، در میان سرزمین‌های عربی بعد از وقوع فاجعة فلسطین و در ایران در اوایل دورة مشروطه، تغییر یافت و به تدریج، از حالت فردگرایانه به سمت اجتماع سوق یافت. از جمله شاعران مصری که هنرمندانه در این وادی گام نهاده‎اند؛ حلمی سالم است که رمانتیسم وی در کنار عناصر عاشقانه و فردی، بیشتر صبغة اجتماعی و سیاسی دارد؛ از سوی دیگر، این رویکرد، همگام با سرزمین‎های عربی، در میان شاعران ایران نیز رواج بسیار یافت؛ از جمله شاعران ایرانی که تأثیرات مکتب رمانتیسم جامعه‌گرا در آثار وی به‎خوبی مشهود است، عارف قزوینی است. نگارندگان در این جستار، با رهیافتی توصیفی – تحلیلی، به معرّفی برخی مؤلّفه‎های رمانتیسم جامعه‎گرا در شعر دو شاعر یادشده پرداخته‎اند و نتایج پژوهش، بیانگر آن است که از جمله مؤلّفه‎های رمانتیسم جامعه‎گرا در شعر این‌دو؛ احساسات ملّی‎گرایانه، دلتنگی برای روزگاران باشکوه گذشته، ناهنجاری‎ها و مفاسد اجتماعی و... است و رمانتیسم سالم، بیشتر سیاسی است و وی بیشتر در این اشعارش زبانی نمادگونه دارد؛ در حالی که رمانتیسم عارف بیشتر جنبة انقلابی دارد و با به کارگیری زبانی صریح و عامیانه، اشعار خود را برای همگان قابل‌فهم می‌سازد.